Historia budowy Zalewu Mietkowskiego

W tym wpisie przedstawię w kilku istotnych punktach historię budowy Zalewu Mietkowskiego od pierwszych planów do zakończenia budowy. Ze względów na objętość, tekst zawiera pewne uproszczenia i skróty, jednak dobrze oddaje najważniejsze kroki. Jeśli możesz coś dodać do tego tekstu – napisz do mnie (kontakt na końcu tekstu).

Mapa pokazuje teren obecnego Zalewu (błękit) wraz z podkładową mapą z pierwszej połowy XX w. Czerwoną linią zaznaczono obecną linię kolejową, a ciemna linia poniżej to ówczesne tory kolejowe.

Niemieckie plany

Plany budowy zbiornika retencyjnego na Bystrzycy w okolicach dzisiejszego Zalewu Mietkowskiego nie pojawiły się nagle z dnia na dzień. Ze względu na niestabilność rzeki i częste lokalne powodzie pomysły pojawiły się już na początku XX wieku, a poważnych wymiarów nabrały w latach 30-40. XX wieku. Ówczesny plan zakładał zlokalizowanie zbiornika w nieco innym miejscu, bliżej Imbramowic i w nieco innym kształcie.

Przesiedlenia

Po wielu analizach dotyczących ukształtowania terenu zdecydowano na zlokalizowanie Zalewu między miejscowościami Borzygniew, Maniów Mały, Chwałów i Domanice. Jadnak przy przekształcaniu tak dużego obszaru w nieckę na wodę, nie obyło się bez przesiedleń. Kilka rodzin z Domanic, mieszkających i mających gospodarstwa blisko obecnego ujścia Bystrzycy do obecnego Zalewu otrzymało propozycje przeniesienia. Negocjacje z mieszkańcami trwały jeszcze w czasie budowy zbiornika, ponieważ prace ziemne trwały kilka lat.

Tak wspomina to pan Henryk, którego mama otrzymała propozycję przeniesienia.

„Przychodziła na pewno taka pani z biura budowy i ona się tym zajmowała. Chodziła kolejno do domów, rozmawiała z mieszkańcami czy się zgadzają, na jakich warunkach i proponowała różne możliwości. To była osoba z Głównego Nadzoru Budowy. Trwało to chyba ze dwa czy trzy lata. Ci co się wyprowadzili lub ich potomkowie wciąż mieszkają w Maniowie Wielkim, Klianowie, jeden do Kanady wyjechał, ale większość w Świdnicy.

Chętnym do przeprowadzki były przydzielane mieszkania w spółdzielni mieszkaniowej. A my zostaliśmy tutaj w Domanicach, kilkaset metrów od tamtego domu. Kto chciał to mógł wybrać pieniądze i kupić sobie jakiś dom czy gospodarstwo, ale musiał je we własnym zakresie znaleźć, dogadać szczegóły. A trzeba przyznać, że ułatwiali to przesiedlenie: jak ktoś miał dzieci zameldowane czy duża rodzina to każdy odpowiednie mieszkanie dostawał.”

Start budowy

Budowa rozpoczęła się w 1974 roku. Kierownikiem budowy (Biura Nadzoru Technicznego) przez całe 12 lat był pan Adolf Sapkowki. Sam twierdzi, że według pierwszych planów budowa miała trwać 4 lata. Trwała 12 lat i zakończyła się w 1986 roku. 

Budowa Zalewu Mietkowskiego, fotografia od Leszka Osowskiego (dziękuję!)

Pierwszymi pracami były roboty ziemne mające na celu niwelację terenu i wyrównanie go poniżej pożądanego poziomu. Warto wiedzieć, że według starych map miejscami ten pagórkowaty teren był wyższy niż obecne brzegi jeziora. Niwelowanie terenu było dużym wyzwaniem, zwłaszcza, że brakowało sprzętu do pracy. 

Problemy i komplikacje

Budowa trwała 8 lat dłużej niż pierwotnie zakładano z wielu powodów. 

Pierwszym i istotnym problemem był brak sprzętu ciężkiego do pracy. Młodzi czytelnicy mogą nie potrafić sobie wyobrazić braku czegokolwiek, zwłaszcza maszyn. Jednak w latach 70. i 80. nowe ciężarówki, koparki i spychacze nie były dostępne od ręki. Operatorzy, a dokładniej ich brak był już pochodną tego problemu.

Wylewanie betonu w budowli piętrzącej

Drugim wyzwaniem była koordynacja kilkudziesięciu firm, które pracowały by powstał ten obiekt, w tym kilkanaście głównych. Często jedno opóźnienie powodowało kilka kolejnych. Dodatkowo wszystko było zależne od kwestii politycznych czyli tego kiedy przyjdą kolejne pieniądze na budowę.

W trakcie budowy (fot. przekazał Leszek Osowski)

Trzecim była największym wyzwaniem było przeniesienie linii kolejowej, która biegła przy miejscowości Borzygniew omijając go od południa. ten etap wielokrotnie się opóźniał i trwał niemal 5 lat. Po torach kursowały wówczas pociągi, w tym ekspres z Wrocławia do Paryża. Problemami były osuwające się skarpy, niestabilne podłoże i wiele ich konsekwencji. 

Podczas budowy wykonano 14 kilometrów dróg, 3 mosty, zbudowano cypel, port, osiedle, budowle piętrzącą (zwaną potocznie, choć niepoprawnie, zaporą) i kilka budynków technicznych.

Zakończenie budowy

Zakończenie budowy odbyło się po wakacjach 1986 roku, a kierownik budowy i jego pomocnicy zamykali formalności do końca roku. Wtedy nastąpiło przekazanie budowy w ręce nadzorców zbiornika, których rolę pełni dzisiaj Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu (oddział Zbiornik Mietków).

Dziękuję za poświęcony czas. Jeśli znasz kogoś kto posiada zdjęcia, materiały lub chciałby opowiedzieć o czymś związanym z historią Zalewu napisz do mnie proszę przez fanpage Uwielbiam Zalew Mietkowski lub mailowo  wgruszka [małpa] gmail.com .
Będzie to dla mnie kolejny cenny puzzel w opowiadaniu naszej lokalnej historii.

[yuzo_related]